De a-1 y tórtola.
1. tr. coloq. Aturdir, confundir o acobardar. U. t. c. prnl.
Sin.: |
|
2. prnl. coloq. p. us. Atontarse por el enamoramiento. U. m. en part.
De a-1 y tórtola.
1. tr. coloq. Aturdir, confundir o acobardar. U. t. c. prnl.
Sin.: |
|
2. prnl. coloq. p. us. Atontarse por el enamoramiento. U. m. en part.
Formas no personales | ||||
---|---|---|---|---|
Infinitivo | Gerundio | |||
atortolar | atortolando | |||
Infinitivo compuesto | Gerundio compuesto | |||
haber atortolado | habiendo atortolado | |||
Participio | ||||
atortolado | ||||
Indicativo | ||||
Número | Personas del discurso | Pronombres personales | Presente | Pretérito perfecto compuesto / Antepresente |
yo | atortolo | he atortolado | ||
tú / vos | atortolas / atortolás | has atortolado | ||
usted | atortola | ha atortolado | ||
él, ella | atortola | ha atortolado | ||
nosotros, nosotras | atortolamos | hemos atortolado | ||
vosotros, vosotras | atortoláis | habéis atortolado | ||
ustedes | atortolan | han atortolado | ||
ellos, ellas | atortolan | han atortolado | ||
Pretérito imperfecto / Copretérito | Pretérito pluscuamperfecto / Antecopretérito | |||
yo | atortolaba | había atortolado | ||
tú / vos | atortolabas | habías atortolado | ||
usted | atortolaba | había atortolado | ||
él, ella | atortolaba | había atortolado | ||
nosotros, nosotras | atortolábamos | habíamos atortolado | ||
vosotros, vosotras | atortolabais | habíais atortolado | ||
ustedes | atortolaban | habían atortolado | ||
ellos, ellas | atortolaban | habían atortolado | ||
Pretérito perfecto simple / Pretérito | Pretérito anterior / Antepretérito | |||
yo | atortolé | hube atortolado | ||
tú / vos | atortolaste | hubiste atortolado | ||
usted | atortoló | hubo atortolado | ||
él, ella | atortoló | hubo atortolado | ||
nosotros, nosotras | atortolamos | hubimos atortolado | ||
vosotros, vosotras | atortolasteis | hubisteis atortolado | ||
ustedes | atortolaron | hubieron atortolado | ||
ellos, ellas | atortolaron | hubieron atortolado | ||
Futuro simple / Futuro | Futuro compuesto / Antefuturo | |||
yo | atortolaré | habré atortolado | ||
tú / vos | atortolarás | habrás atortolado | ||
usted | atortolará | habrá atortolado | ||
él, ella | atortolará | habrá atortolado | ||
nosotros, nosotras | atortolaremos | habremos atortolado | ||
vosotros, vosotras | atortolaréis | habréis atortolado | ||
ustedes | atortolarán | habrán atortolado | ||
ellos, ellas | atortolarán | habrán atortolado | ||
Condicional simple / Pospretérito | Condicional compuesto / Antepospretérito | |||
yo | atortolaría | habría atortolado | ||
tú / vos | atortolarías | habrías atortolado | ||
usted | atortolaría | habría atortolado | ||
él, ella | atortolaría | habría atortolado | ||
nosotros, nosotras | atortolaríamos | habríamos atortolado | ||
vosotros, vosotras | atortolaríais | habríais atortolado | ||
ustedes | atortolarían | habrían atortolado | ||
ellos, ellas | atortolarían | habrían atortolado | ||
Subjuntivo | ||||
Número | Personas del discurso | Pronombres personales | Presente | Pretérito perfecto compuesto / Antepresente |
yo | atortole | haya atortolado | ||
tú / vos | atortoles | hayas atortolado | ||
usted | atortole | haya atortolado | ||
él, ella | atortole | haya atortolado | ||
nosotros, nosotras | atortolemos | hayamos atortolado | ||
vosotros, vosotras | atortoléis | hayáis atortolado | ||
ustedes | atortolen | hayan atortolado | ||
ellos, ellas | atortolen | hayan atortolado | ||
Pretérito imperfecto / Pretérito | ||||
yo | atortolara o atortolase | |||
tú / vos | atortolaras o atortolases | |||
usted | atortolara o atortolase | |||
él, ella | atortolara o atortolase | |||
nosotros, nosotras | atortoláramos o atortolásemos | |||
vosotros, vosotras | atortolarais o atortolaseis | |||
ustedes | atortolaran o atortolasen | |||
ellos, ellas | atortolaran o atortolasen | |||
Pretérito pluscuamperfecto / Antepretérito | ||||
yo | hubiera o hubiese atortolado | |||
tú / vos | hubieras o hubieses atortolado | |||
usted | hubiera o hubiese atortolado | |||
él, ella | hubiera o hubiese atortolado | |||
nosotros, nosotras | hubiéramos o hubiésemos atortolado | |||
vosotros, vosotras | hubierais o hubieseis atortolado | |||
ustedes | hubieran o hubiesen atortolado | |||
ellos, ellas | hubieran o hubiesen atortolado | |||
Futuro simple / Futuro | Futuro compuesto / Antefuturo | |||
yo | atortolare | hubiere atortolado | ||
tú / vos | atortolares | hubieres atortolado | ||
usted | atortolare | hubiere atortolado | ||
él, ella | atortolare | hubiere atortolado | ||
nosotros, nosotras | atortoláremos | hubiéremos atortolado | ||
vosotros, vosotras | atortolareis | hubiereis atortolado | ||
ustedes | atortolaren | hubieren atortolado | ||
ellos, ellas | atortolaren | hubieren atortolado | ||
Imperativo | ||||
Número | Personas del discurso | Pronombres personales | ||
tú / vos | atortola / atortolá | |||
usted | atortole | |||
vosotros, vosotras | atortolad | |||
ustedes | atortolen |
1. tr. rur. El Salv. y Hond. Cerrar o poner tortor a una bolsa o un saco.
2. tr. rur. Hond. apersogar (‖ atar un animal).
Sin.: |
|
Formas no personales | ||||
---|---|---|---|---|
Infinitivo | Gerundio | |||
atortolar | atortolando | |||
Infinitivo compuesto | Gerundio compuesto | |||
haber atortolado | habiendo atortolado | |||
Participio | ||||
atortolado | ||||
Indicativo | ||||
Número | Personas del discurso | Pronombres personales | Presente | Pretérito perfecto compuesto / Antepresente |
yo | atortolo | he atortolado | ||
tú / vos | atortolas / atortolás | has atortolado | ||
usted | atortola | ha atortolado | ||
él, ella | atortola | ha atortolado | ||
nosotros, nosotras | atortolamos | hemos atortolado | ||
vosotros, vosotras | atortoláis | habéis atortolado | ||
ustedes | atortolan | han atortolado | ||
ellos, ellas | atortolan | han atortolado | ||
Pretérito imperfecto / Copretérito | Pretérito pluscuamperfecto / Antecopretérito | |||
yo | atortolaba | había atortolado | ||
tú / vos | atortolabas | habías atortolado | ||
usted | atortolaba | había atortolado | ||
él, ella | atortolaba | había atortolado | ||
nosotros, nosotras | atortolábamos | habíamos atortolado | ||
vosotros, vosotras | atortolabais | habíais atortolado | ||
ustedes | atortolaban | habían atortolado | ||
ellos, ellas | atortolaban | habían atortolado | ||
Pretérito perfecto simple / Pretérito | Pretérito anterior / Antepretérito | |||
yo | atortolé | hube atortolado | ||
tú / vos | atortolaste | hubiste atortolado | ||
usted | atortoló | hubo atortolado | ||
él, ella | atortoló | hubo atortolado | ||
nosotros, nosotras | atortolamos | hubimos atortolado | ||
vosotros, vosotras | atortolasteis | hubisteis atortolado | ||
ustedes | atortolaron | hubieron atortolado | ||
ellos, ellas | atortolaron | hubieron atortolado | ||
Futuro simple / Futuro | Futuro compuesto / Antefuturo | |||
yo | atortolaré | habré atortolado | ||
tú / vos | atortolarás | habrás atortolado | ||
usted | atortolará | habrá atortolado | ||
él, ella | atortolará | habrá atortolado | ||
nosotros, nosotras | atortolaremos | habremos atortolado | ||
vosotros, vosotras | atortolaréis | habréis atortolado | ||
ustedes | atortolarán | habrán atortolado | ||
ellos, ellas | atortolarán | habrán atortolado | ||
Condicional simple / Pospretérito | Condicional compuesto / Antepospretérito | |||
yo | atortolaría | habría atortolado | ||
tú / vos | atortolarías | habrías atortolado | ||
usted | atortolaría | habría atortolado | ||
él, ella | atortolaría | habría atortolado | ||
nosotros, nosotras | atortolaríamos | habríamos atortolado | ||
vosotros, vosotras | atortolaríais | habríais atortolado | ||
ustedes | atortolarían | habrían atortolado | ||
ellos, ellas | atortolarían | habrían atortolado | ||
Subjuntivo | ||||
Número | Personas del discurso | Pronombres personales | Presente | Pretérito perfecto compuesto / Antepresente |
yo | atortole | haya atortolado | ||
tú / vos | atortoles | hayas atortolado | ||
usted | atortole | haya atortolado | ||
él, ella | atortole | haya atortolado | ||
nosotros, nosotras | atortolemos | hayamos atortolado | ||
vosotros, vosotras | atortoléis | hayáis atortolado | ||
ustedes | atortolen | hayan atortolado | ||
ellos, ellas | atortolen | hayan atortolado | ||
Pretérito imperfecto / Pretérito | ||||
yo | atortolara o atortolase | |||
tú / vos | atortolaras o atortolases | |||
usted | atortolara o atortolase | |||
él, ella | atortolara o atortolase | |||
nosotros, nosotras | atortoláramos o atortolásemos | |||
vosotros, vosotras | atortolarais o atortolaseis | |||
ustedes | atortolaran o atortolasen | |||
ellos, ellas | atortolaran o atortolasen | |||
Pretérito pluscuamperfecto / Antepretérito | ||||
yo | hubiera o hubiese atortolado | |||
tú / vos | hubieras o hubieses atortolado | |||
usted | hubiera o hubiese atortolado | |||
él, ella | hubiera o hubiese atortolado | |||
nosotros, nosotras | hubiéramos o hubiésemos atortolado | |||
vosotros, vosotras | hubierais o hubieseis atortolado | |||
ustedes | hubieran o hubiesen atortolado | |||
ellos, ellas | hubieran o hubiesen atortolado | |||
Futuro simple / Futuro | Futuro compuesto / Antefuturo | |||
yo | atortolare | hubiere atortolado | ||
tú / vos | atortolares | hubieres atortolado | ||
usted | atortolare | hubiere atortolado | ||
él, ella | atortolare | hubiere atortolado | ||
nosotros, nosotras | atortoláremos | hubiéremos atortolado | ||
vosotros, vosotras | atortolareis | hubiereis atortolado | ||
ustedes | atortolaren | hubieren atortolado | ||
ellos, ellas | atortolaren | hubieren atortolado | ||
Imperativo | ||||
Número | Personas del discurso | Pronombres personales | ||
tú / vos | atortola / atortolá | |||
usted | atortole | |||
vosotros, vosotras | atortolad | |||
ustedes | atortolen |
Real Academia Española © Todos los derechos reservados
El Diccionario de la lengua española es la obra lexicográfica de referencia de la Academia.
La vigesimotercera edición, publicada en octubre de 2014 como colofón de las conmemoraciones del tricentenario de la Academia, es fruto de la colaboración de las veintidós corporaciones integradas en la Asociación de Academias de la Lengua Española (ASALE).